انواع زخم
شرکت کیمیا میر ماه سپاهان با دارا بودن کادر آموزشی مجرب برگزار کننده دوره های آموزش انواع زخم و نحوه مراقبت و همچنین روش های نوین مراقبت و درمان زخم در کلیه مراکز درمانی ، دانشگاه های علوم پزشکی و دانشکده های پرستاری می باشد . لازم به ذکر است آموزشهای خصوصی نیز در خصوص انواع زخم ، بنا به درخواست علاقه مندان دوره های مذکور در محل شرکت در استانهای اصفهان، گیلان، فارس و چهارمحال و بختیاری انجام می پذیرد که به
شرکت کنندگان مدارک مربوطه اعطاء می گردد.
•آموزش ها بر اساس جامع ترین پروتکل های درمانی زخم و آخرین Guideline های بین المللی می باشد .
•آموزش ها به دو صورت تئوری و عملی می باشد .
•شرکت کیمیا میر ماه سپاهان اولین و تنها شرکت در ایران و جهان می باشد که در زمینه پانسمانهای نوین، هم زمان چندین برند برتر را در پکیج آموزشی خود قرار داده است .
•آموزش ها مبتنی بر استفاده از یک برند خاص درمانی نبوده و اندیکاسیون مصرف پانسمانها ی نوین درمان زخم با استفاده از چندین محصول متفاوت Sorbact ، Convatec ، Urgo، Lohmann &Rauscher، Molnlyke ،
(Kikgel(BurnTec&Neoheal), Hollister، Burnshield ، Medifoam ، Nivasha ، Coloplast(Comfeel خواهد بود .
تعریف زخم :
زخم به هر گونه از دست رفتن تمامیت پوست اطلاق میشود که ممکن است بافت نرم ، ماهیچه یا استخوان را نیز درگیر کند .
طبقه بندی انواع زخم:
سیستمهای طبقه بندی زخم ها ، به درمانگران کمک میکنند زخم را به خوبی توصیف کنند و آنرا به روش سازمان یافته ای درمان نمایند . معمولا زخم ها را به دو دسته ی حاد و مزمن تقسیم بندی میکنند .
زخم حاد : (Acute wound)
زخم هایی که شروع ناگهانی دارند و زود بهبود میابند را زخم حاد میگویند . در فرد سالم ، زخم های حاد در صورت درمان مناسب به سرعت ترمیم می شوند و عوارضی از خود به جا نمیگذارند .
زخم مزمن ( Chronic wound )
این زخم ها شروع آرام و نا محسوسی دارند و روند درمانی آنها به دلیل عواملی نظیر عدم خونرسانی مناسب ، فشار موضعی ، دیابت و غیره به تعویق افتاده یا متوقف شده است . ممکن
است یک زخم حاد بر اثر این عوامل دچار مشکل گردد و به زخم مزمن تبدیل شود . بهبودی زخمهای مزمن به طول می انجامد . این زخمها چالشی بزرگ برای کادر درمانی هستند و بار
اقتصادی سنگینی را به سیستم بهداشت و درمان تحمیل میکنند .
انواع زخم حاد :
در یک تقسیم بندی کلی میتوان زخمهای حاد را به چهار گروه به شرح زیر طبقه بندی نمود .
۱- انواع زخم ناشی از حوادث( Traumatic Wounds )
• بریدگی ( Cuts ) 
بریدگی ، زخمی است که ناشی از بریده شدن پوست میباشد . بریدگی ها معمولا زخم های مسطحی هستند
که حاشیه های مشخصی دارند و به وسیله ی جسم برنده و تیز ایجاد می شوند .
• پارگی ( Laceration ) 
پارگی را میتوان به صورت زخمی با لبه های ناهموار ناشی از پاره شدن پوست تعریف نمود . پارگیها معمولا به
وسیله ی نیرو یا جسم غیر نوک تیز ایجاد می شوند . همراه با زخم ، کبود شدگی نیز وجود دارد .
• ساییدگی ( Abrasion )
ساییدگی ها صدماتی هستند که از سایش پوست به یک سطح زبر و خشن نظیر آسفالت به وجود می آیند .
ساییدگی به طور معمول آسیبی سطحی است که خود به خود برطرف میشود و اسکاری از خود باقی نمیگذارد
ولی در موارد شدید نیاز به درمان دارد .
• کوفتگی( Contusion )
کوفتگی آسیبی است که پوست را از بین نمیبرد و تنها کبودی ایجاد میکند و در اثر پاره شدن عروق زیر جلدی ناشی از ضربه یا
فشار ایجاد می شود .
۲- محل های دهنده پیوند( Donor Sites ) 
در اثر برداشتن قسمتی از پوست برای گرافت در زخمهای سوختگی ، جراحی و تروماتیک با آسیب وسیع ایجاد میشود .
۳- زخمهای جراحی ( Surgical Wounds )
زخمهای جراحی در واقع برش محل جراحی و ناشی از اعمال و اقدامات پیش بینی شده هستند ،
به همین دلیل ریسک آلودگی و عفونت بعدی آنها کمتر است . علی رقم تمام اقدامات ،
این زخمها گاهی دچار عوارضی مانند ، عفونت ، باز شدن محل بخیه ها ، خونریزی و هماتوم میشوند .
۴- سوختگی ها (Burns)
این زخمها از لحاظ عمق به سه درجه تقسیم میشوند:
سوختگی درجه یک: در این حالت تنها لایه اپیدرم آسیب دیده است. این سوختگی معمولا اسکار به جا
نمیگذارد. آفتاب سوختگی را میتوان به عنوان مثالی از سوختگی درجه یک ذکر کرد.
سوختگی درجه دو سطحی: در این سوختگی اپیدرم و لایه سطحی درم به همراه قسمت هایی از لایه بازال
آسیب میبیند. توده هایی از سلولهای بازال در اطراف زوائد پوست باقی می ماند که قادر است اپیدرم جدید را
تولید نماید. محل آن قرمز رنگ و در برابر فشار دردناک و حساس است.
سوختگی درجه دو عمقی: این سوختگی اپیدرم، لایه سطحی و میانی درم را درگیر میکند. غدد عرق و
فولیکول های مو نیز ممکن است درگیر شوند.
سوختگی درجه سه: در این سوختگی تمام لایه های پوست یعنی اپیدرم، درم و لایه سابکوتانئوس درگیرند.
زخم اغلب به رنگ سفید یا سیاه، بدون ترشح و خشک است و دردی احساس نمیشود. برای درمان این سوختگی معمولا نیاز به گرافت (پیوند) است.
انواع زخم های مزمن :
به زخم هایی که درمان آنها درجایی از روند طبیعی درمان خصوصا فاز التهابی یا پرولیفراتیو قطع شده اطلاق می شود . در این حالت بستر زخم ممکن است کاملا قرمز و سالن باشد یا بافت گرانوله با ظاهری غیر طبیعی داشته باشد . ترشحات زخمهای مزمن بیشتر از حد معمول بوده و حاوی مواد مخرب و فیبروبلاستهای بیشتری میباشد اما این سلول ها تضعیف شده اند و نمیتوانند بطور موثر کلاژن بسازند ، کمتر تقسیم میشوند و سیگنالهای کمتری به سلولهای دیگر برای تکثیر و پر کردن زخم ارسال میکنند .
مثالهای انواع زخم های مزمن :
۱- زخم وریدی پا 
۲- زخم فشاری 
۳- زخم پای دیابتی 
• یک تعریف ساده از زخم مزمن :
زخمی که بیش از ۳ ماه بهبودی آن طول بکشد .
• تقسیم بندی بر اساس عمق آناتومیکی زخم 
زخم ها را میتوان بر اساس عمق درگیری پوست دسته بندی کرد . این دسته بندی عموما برای سوختگی ها و زخم های فشاری به کار می رود و به موارد زیر اشاره دارد :
• زمان درمان
• خطر شکل گیری اسکار بافتی
زخم با ضخامت نسبی ( Partial – Thickness Wound )
در این زخم ها اپیدرم و گاهی بخشی از درم درگیر می شوند . به دلیل آنکه حداقل قسمتی از درم سالم باقی می ماند و می تواند اپیدرم جدید تولید کند ، این دسته از زخمها به سرعت
بهبود می یابند . به دلیل باقی ماندن درم به عنوان قسمتی از اولین خط دفاعی بدن در برابر میکروارگانیسمها ، این دسته از زخمها نسبت به عفونت مقاومتر هستند .
بسته به عمق، درم آسیب دیده به دو دسته تقسیم میشوند :
۱- زخمهای با ضخامت نسبی سطحی( Superficial Partial – Thickness Wounds )
۲- زخمهای با ضخامت نسبی عمقی ( Deep partial – Thickness Wounds )
الف) زخمهای با ضخامت نسبی سطحی( Superficial Partial – Thickness Wounds )
در این دسته از زخمها جراحت تنها درم سطحی را درگیر می کند . تخریب تنها در بخشی از لایه بازال اپیدرم اتفاق افتاده ، در نتیجه قابلیت تولید اپیدرم جدید ، باقی می ماند .
فولیکول های مو ، غدد عرق و غدد سباسه توسط سلول های لایه بازال احاطه می شوند و جزایری از سلول های اپیدرم درون دریایی از درم را به وجود می آورند که همچنان توانایی
تولید اپیدرم جدید را حفظ می کنند . بافت اپیتلیال جدید به مانند تکه هایی از بافت صورتی کمرنگ در زخم می ماند . سوختگی درجه یک مثال خوبی از زخم با ضخامت نسبی سطحی
میباشد .
ب) زخمهای با ضخامت نسبی عمقی ( Deep partial – Thickness Wounds )
در این حالت آسیب به اپیدرم و عمق درم وارد شده است . تنها تعداد کمی از فولیکول های مو باقی میمانند و زخم اساسا با شکل گیری بافت گرانوله و اسکار درمان می یابد . سوختگی
درجه دو ، زخم با ضخامت نسبی عمقی میباشد .
ج) زخم های تمام ضخامت ( Full – Thickness Wound )
در این زخمها اپیدرم و تمامی درم درگیر میشوند ، جراحت به سابکوتانئوس یا حتی عضله ، تاندون و استخوان وسعت می یابد و مناطقی از بافت چربی بخصوص در نواحی شکم ممکن
است دیده شود .این زخمها ، با شکل گیری بافت گرانوله و انقباض زخم ترمیم میشوند که نسبت به زخمهای سطحی نیاز بیشتری به منابع حیاتی و زمان وجود خواهد داشت .
زمان درمان ممکن است ماهها طول بکشد و به محل و سایز منبع جراحت بستگی دارد .فولیکولهای مو ، غدد سباسه و غدد عرق تخریب میشوند و نمی توانند مجددا تولید شوند در نتیجه
بافت اسکار به دنبال فقدان لیپیدهای نرم کننده ، بدون مو و خشک باقی میماند . سوختگی درجه سه مثالی از زخم تمام ضخامت میباشد .
تقسیم بندی بر اساس ظاهر بستر زخم :
دسته بندی ساده ای با نام قرمز – زرد – سیاه وجود دارد که تعیین میکند زخم در کدام فاز درمانی قرار گرفته است .
اغلب بکارگیری این دسته بندی به منظور انتخاب پانسمان و درمان موضعی مناسب برای دستیابی به بالاترین سطح درمان صورت میکیرد .
• انواع زخم های سیاه 
این دسته ، زخم هایی شامل بافت نکروز خشک به رنگ سیاه ، خاکستری یا قهوه ای میباشند .
مثال هایی از این زخمها عبارت است از :
۱- پای مبتلا به گانگران
۲- سوختگی های درجه ۳
۳- زخم های فشاری عمیق شامل بافت مرده
برای دستیابی به بهترین سطح درمان برداشتن نکروز ضروری است .
• انواع زخم های زرد 
این زخمها از انواع زخم دارای اسلاف فیبرینوزی هستند . اسلاف معمولا زرد ، کرم یا سفید رنگ است و اغلب در ظاهر نرم و چسبناک به نظر می رسد اما
ممکن است خشک باشد و محکم به بستر زخم بچسبد .
اسلاف به عنوان محیط کشت عالی برای رشد باکتری می باشد ، بنابراین برای دستیابی به درمان بهتر نیاز است که از روی زخم برداشته شود .
• زخم ها قرمز 
این زخم ها از انواع زخم حاوی بافت گرانوله هستند که انتظار میرود به طور طبیعی درمان شوند .
• زخمهای Multi Color
این زخمها شامل بافت هایی با رنگ سیاه ، زرد و قرمز به طور همزمان می باشند که بیانگر قرارگرفتن زخم در فازهای
مختلف درمانی است . درمان این نوع زخم با یک پانسمان یا ترکیبی از پانسمانهایی که قادر به دبریدمان و محافظت از زخم 
هستند باید صورت گیرد . در این موارد برداشتن بافت نکروز هدف اولیه است .
تعریف زخم فشاری:
صدمه و ایسکمی بافتی به علت فشار برطرف نشده روی برجستگی استخوانی و پوست
اتیولوژی:
- فشار
- نیروهای شریک شونده(رطوبت )
- اصطحکاک(پوست بیمار بر روی ملحفه کشیده شود)
پاتوفیزیولوژی:
- فشار زیاد بر روی برجستگی استخوانی
- توقف جریان خون مویرگی
- محرومیت بافت از اکسیژن و خون و تغذیه
- ایجاد زخم
- نکروز سلول
- فشار بیش از ۷۲ میلیمتر جیوه برای مدت ۲ ساعت صدمات غیر قابل برگشت ایجاد میکند
- فشار زیاد در مدت کم و فشار کم در مدت طولانی باعث ایجاد زخم میشود.
ریسک فاکتورهای ایجاد انواع زخم:
- بی حرکتی(بیماران وابسته به تخت و صندلی)
- رطوبت(بی اختیاری ادرار و مدفوع)
- تغذیه نامناسب
- دیابت
- چاقی بیش از حد و لاغری مفرط
- بهداشت نامناسب
- آسیب حسی
محل ایجاد انواع زخم فشاری:
- بیشترین محل زخم ساکروم(در پوزیشن سمی فالرز-بیماران وابسته به صندلی)
- پاشنه پا (در پوزیشن خوابیده به پشت-در بیماران دیابتی-تراکشن پا-بیحرکت)
- تروکانتر(هیپ) (در پوزیشن لترال)
- ایسکیوم (نشیمنگاهی) (در پوزیشن نشسته-در پاراپلژی)
- محلهای غیر شایع(گوش- سر – پس سر- بینی)
- محل بریس -سند اکسیژن -لوله ممامایله تراشه
مراحل زخم فشاری:
- معیار استرلینگ
- قرمزی و گرمی پوست (اپیدرم گرفتار است)
- از دست رفتن ضخامت نسبی پوست و بافتها (اپیدرم و کمی از درم گرفتار است)
- و از دست رفتن ضخامت کامل پوست و بافتها (اپیدرم –درم تا بافتهای زیر جلد)همراه با ترشح
- از دست رفتن ضخامت کامل پوست و بافتها(اپیدرم- درم تافاسیا -عضله)
پیشگیری از انواع زخمفشاری:
- بررسی و ارزیابی بیمار در بدو پذیرش از نظر ریسک فاکتورها(بی حرکتی- بی اختیاری ادرار یا مدفوع – لوله معده و تراشه – بریس – تاریخچه زخم بستر – رطوبت – تعریق – آسیب حسی – تغذیه نامناسب)
- کاهش فشار(اساس پیشگیری است) (تغییر پوزیشن بیمار هر ۲ ساعت در بیماران در تخت ودر بیماران با صندلی هر ۵/۰ ساعت- پوزیشن صحیح به بیمار –استفاده از تشک مواج – فیزیوتراپی اندامها)
- مراقبت پوست(مشاهده روزانه پوست از نظر بروز زخم در بیماران پر خطر – توجه به نواحی پرینه – زیر بغل — تمیز نگه داشتن پوست و رعایت بهداشت پوست در بیمار – برطرف کردن رطوبت یا خشکی – تمیز بودن ملحفه و بدون چروک بودن ان-پرهیز از ماساژ بر روی نواحی قرمز شده ویا برجستگی-ماساژ نواحی سالم بصورت دورانی و ملایم)
- تغذیه مناسب بیمار(پروتئین و ویتامین کافی)مایعات کافی
- تمیز نگه داشتن پوست (تمیز کردن با اب ولرم و صابون ملایم – استفاده از پنپرز و مواد قابل جذب در بیماران بی اختیار)
زمانبندی_پوزیشن_در_بیماران_مستعد
معیار_نورتون_برای_ارزیابی_زخم_بستر
پانسمان زخم:
- انتخاب پانسمان(به زخم چسبندگی ندهد – سطح زخم را مرطوب نگه دارد – ترشحات را جذب کند)
- پانسمان با نرمال سالین
- عدم استفاده از مواد آنتی سپتیک در پانسمان زخم در درجات پایین زخم شستشو زخم با سرنگ ۲۰-۵۰ سی سی و سرسوزن ۱۹ با فشار ملایم
- استفاده مناسب از پانسمان هیدروکلوئید – هیدروژل – ترانس پارنت – آلژینات
- دبریدمان صحیح زخم در صورت نیاز(مکانیکی-شیمیائی-جراحی)
- عمل جراحی و فلاپ پوستی
بیماری EB
بیماری EB چیست؟
EB یا اپیدرمولیزیس بولوسا یک بیماری ارثی در بافتهای پوستی است که در پوست و غشای مخاطی ایجاد انواع زخم و تاول می کند . این بیماری از یک جهش ژنتیکی در کراتین یا کلاژن ایجاد می شود . این بیماری در تمامی گروههای قومی و نژادی رخ می دهد و به طور مساوی بر مردان و زنان اثر میکند . در نتیجه، پوست به شدت شکننده خواهد شد و کوچکترین اصطکاک یا آسیبی لایه های پوستی را جدا کرده و ایجاد تاول می کند . افراد دچار شده به این بیماری در معرض ریسک سرطان پوست می باشند .
کودکان پروانه ای :
کودکان پروانه ای مانند، اصطلاحی است که برای بیماران EB، با سن پایین به کار می رود و دلیل این نامگذاری این است که پوست کودکان همچون بال های پروانه شکننده می شود . درمان قطعی برای بیماران EB وجود ندارد و فقط مراقبت های حمایتی شامل مراقبت های روزانه زخم و بانداژ کردن آنها و جلوگیری از تاول زدن و مراقبت از پوست تاول زده، درمان عفونت و درمان مشکلات تغذیه ای راه کنار آمدن با این بیماری است .
براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، EB جزو ۶۰۰۰ نوع بیماری نادر محسوب می شود که دارای فراوانی کمتر از پنج تولد در ۱۰ هزار تولد است و این شیوع کم باعث شده است تشخیص این بیماریها به سختی امکان پذیر باشد . انواع زخم و بیماریهای نادر دارای ویژگیهای خاصی است؛ از جمله اینکه این بیماریهای مزمن، پیشرفت کننده و حاد شونده بوده و اصولا زندگی بیمار را مختل می کند . این بیماریها به تدریج باعث ناتوانی فرد در انجام فعالیت های شخصی اش می شود و استقلال فردی وی را از بین می برد .
روش تشخیص بیماری EB :
متخصصان پوست می توانند تشخیص دهند کجای پوست در حال جداسازی برای شکل دهی تاول هاست و اینکه با انجام بافت برداری بفهمند یک شخص مبتلا به چه نوع EB است .
اثرات بیماری EB بر اندام خارجی و داخلی :
بیماری EB با اختلال و درگیری سیستم ایمنی بدن آغاز می شود و در مدت زمان اندک پس از تولد در نوزادان مبتلا به این بیماری به شکل تاول و زخم های شدید بروز پیدا می کند . این بیماری در نتیجه کمبود پروتئین در لایه های پوست ظاهر می شود . طی روند بیماری، بدن توان پوست سازی را از دست می دهد و همین عارضه موجب شکنندگی و خشکی بیش از حد و بلند شدن پوست بدن می شود که به محض برخورد با جسم جامد یا حتی وارد آمدن کمی فشار می شکند و زخم هایی از لایه های سطحی پوست گرفته تا اعماق بدن به وجود می آید، زخم هایی دردناک و غیرقابل توصیف، تا آنجا که مبتلایان به EB، درد خود را با سوختگی درجه ۳ قابل مقایسه می دانند.
نحوه ی درمان بیماری EB :
مناسبترین محصول برای درمان انواع زخم بیماران EB استفاده از تکنولوژی Safetac می باشد بدین معنی که از پانسمان های ( فوم ) ساده و یا آنتی باکتریال (Ag) استفاده شود که لایه سیلیکون موجود در سطح پانسمان در تماس با پوست بیمار هم باعث Adhesive (چسبنده) بودن پانسمان شده و هم جداکردن آن از سطح پوست بدون آسیب به پوست شکننده و آسیب پذیر بیمار به راحتی اتفاق می افتد . بهترین پیشنهاد استفاده از فومهای مپیلکس (برند مونلیکه) می باشد.
بیشتر بدانید: زخم پای دیابتی
صفحه کیمیا مهرماه سپاهان را در اینستاگرام دنبال کنید. و از جدید ترین محصولات ما در این صفحه آگاه شوید.