– درمان زخم بستر:
زخم فشاری که به عنوان زخم بستر شناخته می شود، ناشی از فشار طولانی مدت بر پوست است که جریان خون به آن منطقه از بافت را محدود کرده و در نهایت موجب شکسته شدن پوست و از بین رفتن بافت می شود. زخم بستر ممکن است در اثر فشاری که در مدت زمان کمتر از ۱۲ ساعت بر پوست وارد شده، رخ دهد. اما بروز این زخم ممکن است حتی تا چند روز به طول بیانجامد و نشانه های آن نمایان شود. پوست قسمتی از بدن که در معرض مالش ( اصطحکاک ) و برش ( حرکت پوست در یک جهت و بدن در جهت دیگر ) و رطوبت ( در اثر تعرق و یا بی اختیاری ) قرار دارد، بیشتر از سایر مناطق بدن خطر ابتلا به زخم بستر را دارد.
– چه افرادی در معرض خطر ابتلا به زخم فشاری هستند ؟
- افرادی که قادر نیستند به تنهایی حرکت کنند و دارای تحرک محدود هستند، بیشترین خطر ابتلا به زخم فشاری را دارند. از جمله افرادی که دارای:
- آسیب نخاعی
- فلج
- سکته مغزی
- بیماری عصبی ( نورولوژیک )
- نبود آگاهی ذهنی، هستند.
- بیشترین آمار زخم بستر در افراد مسن ( بالای ۷۰ سال ) رخ می دهد، زیرا پوست سال خوردگان ممکن است نازک تر باشد و مدت زمان ترمیم پوست در افراد مسن، طولانی تر است.
- افراد در خانه سالمندان و بیماران بستری ( مخصوصا بیمارانی که دچار شکستگی لگن شده اند و یا در بخش مراقبت های ویژه بستری هستند )، بیشتر در معرض زخم بستر هستند.
- افراد سیگاری و افرادی که تغذیه سالم و کافی ندارند و یا دچار بی اختیاری ( عدم کنترل مثانه یا روده ) هستند و افراد مبتلا به بیماری دیابت و یا مشکلات گردش خون ( نوروپاتی )، در معرض خطر هستند.
– علائم و نشانه های زخم بستر :
- از نشانه های اولیه زخم بستر، قرمز شدن ناحیه ای از پوست که تحت فشار است، خواهد بود. سپس این قسمت از پوست بدن شروع به تجزیه شدن و شکستن می کند و زخم باز و خام را تشکیل می دهد.
- زخم بستر در مناطقی از بدن که فشار غیر عادی بر روی آن اعمال می شود رخ می دهد.
- در افرادی که مدت زمان زیادی را در طول روز بر روی صندلی چرخدار می نشینند، معمولا در قسمت تیغه شانه، پشت بازو و آرنج، ستون فقرات، باسن و پشت پاها دچار زخم بستر می شوند.
- اما افرادی که مدت زمان بیشتری از روز را در رختخواب هستند، ممکن است در پشت یا دو طرف سر، پشت گوش ها، تیغه شانه، باسن، کمر، پشت زانوها، آرنج، قوزک پا و یا پاشنه پا دچار زخم بستر شوند. میزان درد زخم بستر بستگی به ناحیه ای است که بدن دچار زخم شده است.
– مراحل شکل گیری زخم بستر :
زخم بستر در طی چهار مرحله رخم می دهد:
مرحله ۱:
تغییر رنگ پوستی که تحت فشار است. در افراد با پوست روشن، پوست ممکن است قرمز شود اما در افراد با پوست تیره، ممکن است پوست کبود و تیره شود. این تغییر رنگ با کمی خارش به همراه است.
مرحله ۲:
در این مرحله پوست قرمزتر و متورم می شود. ممکن است پوست تحت فشار دچار تاول یا شکستگی شده و باز شود.
مرحله ۳:
در این مرحله زخم عمیق تر شده و قسمتی از بافت بدن را درگیر می کند و دارای یک دهانه بر روی پوست خواهد بود.
مرحله ۴:
در آخرین مرحله از زخم بستر، زخم به چربی، ماهیچه و عضلات و استخوان گسترش می یابد و تبدیل به یک زخم باز و مزمن شود.
– راهنمای مراقبت از خود :
مراقب باشید که زخم بستر شما به مراحل فراتر از مرحله ۲ گسترش نیابد.
در مراحل اولیه ( مرحله ۱ و ۲ ) زخم، ممکن است با تسکین فشار و با استفاده از روش مراقبت از پوست آسیب دیده، زخم بستر شما بهبود یابد.
یک رژیم غذایی سالم می تواند به بهبود پوست شما کمک کند، به ویژه با مصرف ویتامین سی ( C ) و روی، که به صورت مکمل در دسترس هستند.
– مراقبت های لازم از پوست :
اگر پوست شکسته و باز نشده باشد، به آرامی منطقه را با صابون ملایم ( شامپو بچه ) و آب بشویید.
لازم است از پمادهای درمانی و لوسیون های مرطوب کننده و پانسمان های نوین زخم که همه توسط متخصص زخم تجویز می شود، برای مراقبت از پوست استفاده کنید.
اطمینان حاصل کنید که منطقه آسیب دیده در معرض ادرار و مدفوع قرار نگیرد.
– کاهش فشار :
برای تسکین فشار لازم است موقعیت بدنی را در بازه های زمانی مختلف، تغییر دهید. در افرادی که بر روی صندلی چرخدار هستند هر ۱۵ دقیقه یکبار و افرادی که در رختخواب هستند هر ۲ ساعت یکبار لازم است موقعیت بدنی تغییر داده شود.
برای کاهش فشار از پدها، بالشتک ها و تشک های مخصوص پیشگیری از زخم بستر، استفاده کنید.
– روش های موثر جهت درمان زخم:
پانسمان های نوین زخم:
پانسمان های ویژه ای برای محافظت و درمان زخم های فشاری وجود دارند که هر یک با ویژگی های منحصر به فرد خود به ترمیم و بسته شدن زخم های فشاری کمک می کند.
برخی از پانسمان های نوین عبارتند از:
پانسمان آلژینات :
پانسمان آلژینات که از جلبک دریایی ساخته شده، بهترین گزینه برای پر کردن زخم بستر حفره ای است. این پانسمان مدت زمان بهبود زخم بستر را به طور چشم گیری کاهش می دهد.
هیدروکلوئید :
هیدروکلوئید حاوی ژلی است که باعث رشد سلول های جدید می شود و نقش موثری در از بین بردن بافتن مرده زخم دارد.
انواع دیگر پانسمان ها مانند فوم ها، فیلم ها، هیدروژل و … ممکن است بنا به تشخیص درمانگر زخم شما مورد استفاده قرار گیرد.